NEV Sağlık Grubu | Trombosit (PLT) Nedir? Trombosit (PLT) Yüksekliği Neden Olur?

Trombosit (PLT) Nedir? Trombosit (PLT) Yüksekliği Neden Olur?

Trombosit (PLT) Nedir?

Trombositler, platelet veya kan pulcukları olarak da bilinen hücrelerdir. Vücudumuzda kan pıhtılaşmasının sağlanmasında görev alırlar ve kanamayı durdurmak için önemlidirler. Kemik iliğinde bulunan megakaryosit isimli hücrelerin ürettiği trombositler, kan damarlarında bir hasar oluştuğunda, hızlıca o bölgeye yönelerek kanamayı yavaşlatır veya durdurur. Aynı zamanda yara iyileşmesine de katkı sağlarlar. Sağlıklı bir bireyin mikrolitre başına 150.000 ila 400.000 arasında trombosit bulundurması gerekir.

Trombosit (PLT) Yüksekliği Nedir?

Trombosit (PLT) yüksekliği, mikrolitre başına 450.000’den fazla trombosit hücresinin bulunduğu durum olarak tanımlanır. Bu durum, kan pıhtılaşma riskini artırabilir ve iki formda görülür:

Trombositemi (Esansiyel Trombositemi): Genetik ya da kemik iliği bozukluğuna bağlı olarak gelişir. Kemik iliği işlevini bozan bir kan kanseri olan myeloproliferatif neoplazmlar, bu duruma neden olabilir. Sağlık sorunu olmadan trombosit sayısının aşırı artışıyla karakterizedir.
Trombositoz (Reaktif Trombositoz): Kronik hastalıklar ya da cerrahi müdahaleler sonucu gelişir. Anemi, kanser, enfeksiyon, kronik inflamatuar hastalıklar veya dalağın alınması gibi durumlarda ortaya çıkar.

Trombosit (PLT) Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?

Çoğu durumda trombosit yüksekliği belirti vermeyebilir ve rutin kan testleri ile ortaya çıkar. Ancak kan pıhtısı (trombüs) oluşursa, trombosit yüksekliği belirtileri kan pıhtısının oluştuğu bölgeye göre değişir:

Beyin: Bilinç kaybı, baş dönmesi, migren, konuşma zorluğu ve felç.
Akciğer: Göğüs ağrısı, nefes darlığı, kuru öksürük ve çarpıntı.
Karın Bölgesi: Şiddetli karın ağrısı, mide bulantısı ve kusma.
Ekstremiteler: Şişlik, kramp, uyuşma ve ağrı.

Ayrıca burun kanamaları, diş eti kanamaları ve ciltte kolay morarma gibi belirtiler de gözlemlenebilir.

Trombosit (PLT) Yüksekliği Nedenleri Nelerdir?

Genetik: Trombositemi, genetik nedenlerle veya kemik iliğindeki hücrelerin yanlış çalışması nedeniyle ortaya çıkar.
Kronik Hastalıklar: Anemi (demir eksikliği veya hemolitik), mide, bağırsak, lenfoma ve yumurtalık kanseri, enfeksiyonlar, kronik inflamatuar hastalıklar ve alerjiler trombosit artışına neden olabilir.
Splenektomi (Dalak Ameliyatı): Dalağın çıkarılması veya fonksiyon kaybı, trombosit depolayan bu organın yokluğu nedeniyle trombositoza yol açar.
İlaçlar: Bazı ilaçlar kemik iliği fonksiyonunu etkileyebilir veya anemiye neden olarak trombosit sayısını artırabilir.

Trombosit (PLT) Yüksekliği Nasıl Teşhis Edilir?

PLT yüksekliği, tam kan sayımı ile teşhis edilebilir. Doktor, hastanın belirtilerini ve aile geçmişini dikkate alarak tanı koyar. Ek olarak, kemik iliği testi veya genetik test gibi incelemeler de yapılabilir.

Trombosit (PLT) Yüksekliği Tedavisi Nedir?

Tedavi, trombositemi veya trombositoz olup olmadığına göre belirlenir. Trombositemi, genetik nedenlerden kaynaklanırsa trombosit düşürücü ilaçlar veya makine yardımıyla trombosit azaltma yapılabilir. Trombositoz, altta yatan hastalığın tedavi edilmesiyle düzelebilir. Rutin sağlık kontrolleri ve erken teşhis ile tedavi daha etkili olur.

Sık Sorulan Sorular

Trombosit Yüksekliği Kanser Belirtisi mi? PLT yüksekliği tek başına kanser belirtisi olmasa da bazı kanser türlerinin ilk belirtileri arasında yer alabilir.
PLT Değerleri Kan Testiyle Ölçülür mü? Tam kan sayımı ile trombosit, beyaz kan ve kırmızı kan hücreleri ölçülür.
Trombositemi Kanama Riskini Artırır mı? Genetik trombositemi hastaları, sağlıklı bireylere göre daha fazla kanama riskine sahip olabilir. Sigarayı bırakmak, sağlıklı kilo korumak, düzenli egzersiz yapmak ve mevcut kronik hastalıkları kontrol altında tutmak bu riski azaltabilir.
Trombosit Yüksekliği Hamileleri Nasıl Etkiler? Genetik trombositemi hastaları hamilelik süresince ve doğumda kan pıhtısı oluşma riskiyle karşı karşıyadır. Bu nedenle, hamile kalmayı planlayan veya hamile olan hastaların tedavi seçeneklerini doktorlarıyla değerlendirmesi önemlidir.
Trombositoz Hayatı Tehdit Eder mi? Trombositozun kendisi doğrudan hayatı tehdit etmez, ancak kan pıhtısı veya kanama gibi komplikasyonlar ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Esansiyel trombositemi, genetik kaynaklı olduğundan, hastalığın semptomlarına bağlı olarak yaşamı tehdit edici durumlara yol açabilir.
Trombosit (PLT) Düşüklüğü Nedir? Trombositopeni olarak adlandırılan PLT düşüklüğü, mikrolitre başına 150.000'den az trombosit hücresine sahip olmayı ifade eder. Bu durum, çeşitli hastalıkların sonucu olarak veya ilaçların yan etkisi olarak ortaya çıkabilir.
Trombositemi ile Trombositoz Arasındaki Fark Nedir? Trombositemi genetik kaynaklı birincil bir durumken, trombositoz altta yatan bir hastalığın belirtisi olarak gelişen ikincil bir sorundur. Her ikisinde de kan pıhtılaşma riski artar, ancak trombositemi daha nadir görülür ve genetik faktörlerle ilişkilidir.
Trombosit Sayımı Rutin Kontrol İçin Gerekli midir? Evet, tam kan sayımı ile trombosit seviyeleri düzenli olarak kontrol edilebilir. Bu sayede trombosit yüksekliği veya düşüklüğü gibi durumlar erken aşamada tespit edilebilir ve uygun tedavi planları yapılabilir.
Trombosit (PLT) Yüksekliği Nasıl Önlenir? PLT yüksekliğini önlemek için sigarayı bırakmak, dengeli beslenmek, düzenli egzersiz yapmak ve kronik hastalıkları kontrol altında tutmak önemlidir. Doktor kontrolünde yapılan düzenli sağlık taramaları da erken teşhis ve tedavi için gereklidir.